Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB), Borsa İstanbul’un dünyadaki organize borsalar içerisinde 2022 yılında, dolar bazında yüzde 105 ile en fazla kazandıran borsa olduğunu açıkladı.
TSPB’den yapılmış olan açıklamada, birlik tarafından hazırlanan ‘Türkiye Sermaye Piyasası 2022’ adlı raporun sonuçları yayımlandı.
Buna göre, küresel enflasyonda gerçekleşen yükseliş, gelişmiş ülke merkez bankalarının güçlü parasal sıkılaşma adımları, yükselen resesyon kaygıları ve jeopolitik riskler sebebiyle dünya genelinde borsa kazançlarının negatif seyretmiş olduğu 2022 senesinde, Borsa İstanbul kazançta bir numaraya yerleşti.
Dünyada borsaları kote olan firmaların toplam piyasa kazancı yüzde 18 düşüş yaşayarak 101 trilyon dolara inerken, Borsa İstanbul dolar bazında yüzde 105 yükseliş ile, organize borsalar içerisinde en fazla kazanç yaşayan borsa olarak dikkat çekti.
Gelişmiş 23, gelişmekte olan 24 ülkenin büyük ve orta ölçekli şirketlerin performansını gösteren MSCI ACWI Endeksi, 2022 senesini dolar bazında yüzde 18, MSCI Gelişen Piyasalar Endeksi ile yüzde 20 kayıpla sonlandırdı. Geçtiğimiz sene 91 borsadan yalnızca 21’i pozitif getiri yaşarken, 70 borsa seneyi kayıp yaşayarak bitirdi.
Ana endeks verilerine baktığımızda, 2022 yılında organize borsalar içerisinde dolar cinsinden en fazla kazanç yaşayan ikinci borsa yüzde 79 ile Zimbabve olurken, Arjantin Borsası yüzde 40 kazançla üçüncü, Şili Borsası ise yüzde 27 kazançla dördüncülüğe yerleşti.
En fazla kayıp yaşamış olan 10 borsadan 4’ü Afrika, 4’ü Asya ülke borsaları, birisi ABD, diğeri ise Polonya Borsası olmuşken, Sri Lanka, Gana ve Tayvan’da borsa endeksleri dolar bazında yüzde 30’ları geçen kayıplarla seneyi sonlandırmış oldu.
Dünyada borsaların piyasa değeri 101 trilyon dolara düştü
‘Türkiye Sermaye Piyasası 2022’ raporuna göre, verisi incelenmiş olan 83 borsaya ilişkin kote şirketlerin toplam piyasa değeri 2022 yılının sonunda geçtiğimiz yılın aynı dönemine bakıldığı zaman yüzde 18 düşüş yaşayarak 101 trilyon dolara azalış kaydetti.
Geçtiğimiz sene dünya borsalarındaki toplam piyasa değerinde gerçekleşen düşüşün yarısı ABD borsalarında yaşandı. Piyasa değeri açısında, New York Borsası (NYSE) önceki seneye göre yüzde 13, Nasdaq OMX ise yüzde 33 değer kaybetmiş oldu.
Yaşanan kayıpların etkisi ile 2022 sonunda, piyasa değeri 40 trilyon dolara düşen ABD borsalarındaki (New York ve Nasdaq OMX) şirketlerin, dünya borsalarından almış oldukları pay da yüzde 39,6’ya geriledi.
Bu oran 2021’de yüzde 41 olarak kaydedilmişti. 6 trilyon dolar piyasa değeriyle Avrupa’nın en büyükleri arasında olan ve Hollanda, Belçika, Fransa, Portekiz, Norveç, İtalya borsalarını barındıran Euronext Borsa ile Uzak Doğu blokunda bulunan Japonya, Çin, Hong Kong ve Şenzhen borsaları, piyasa değeri itibariyle ABD borsalarının arkasından gelerek, dünya borsalarındaki toplam piyasa değerinin yüzde 26’sını oluşturmuş oldu.
Borsa İstanbul 8 sıra birden arttı
Rapora göre, New York Borsası 24 trilyon doları geçen piyasa değeri ile 2022 yılında dünyanın en kıymetli borsası olma ünvanını taşıyor. Nasdaq OMX 16,2 trilyon dolarla ikinci sırada, Şanghay 6,7 trilyon dolarla üçüncü sırada yerini aldı.
Borsa İstanbul bir önceki seneye göre 8 sıra artış göstererek 330 milyar dolar piyasa kazancı ile 2022’de 30’uncu sırada kendisine yer edindi.
Dünya borsalarının toplam piyasa değerinin ilgili ülkelerdeki GSHY’ye oranı yüzde 61 oluyorken, Borsa İstanbul’un piyasa değeri önceki seneye kıyas yapıldığında 19 puan yükselerek Türkiye GSHY’sinin yüzde 36’sına çıktı.
Dünya borsalarında kote şirket sayısı 57 bine ulaştı
Dünyada yatırım fonları ve holdingler hariç 87 borsaya kote olan yerli, yabancı şirket sayısı 56 bin 807 olmuş oldu. İncelenmiş borsalar içerisinde en fazla şirketin kote olduğu borsa 6 bin 655 ile Hindistan Bombay oluyorken, onu 3 bin 871 şirket ile Japonya Borsası, 3 bin 688 ile Nasdaq OMX seyretti.
Menkul kıymet yatırım ortaklıkları ve borsa yatırım fonları hariç, 462 şirketin kote olduğu Borsa İstanbul ise 87 borsa içerisinde iki basamak artarak 28’inci sıraya yükseldi.
Pay senedi işlem hacmi 203 trilyon dolara düşüş yaşadı
TSPB’nin ‘Türkiye Sermaye Piyasası 2022’ raporuna baktığımız zaman, Dünya Borsalar Federasyonu verileri üzerinden yapılan derlemeler uyarınca, 2022’de dünyada pay senedi işlem hacmi geçtiğimiz seneye göre yüzde 6 düşerek 203 trilyon dolara indi. Borsa İstanbul pay senedi işlem hacminde, dünya pay senedi işlem hacminin aksine dolar bazında yüzde 23 artış gerçekleştirdi.
Dünyadaki yatırım fonlarının toplam büyüklüğü borsa endekslerindeki azalışa paralel olarak 2022’de yüzde 15 düşüş yaşayarak 60 trilyon dolara indi. ABD, 29 trilyon dolarlık yatırım fonu portföyü ile dünyada ilk sırada yer edindi ve dünyadaki yatırım fonu büyüklüğünün yüzde 48’ine sahip oldu.
Vergi ve operasyonel alanlarda sunmuş olduğu olanaklardan ötürü yatırım fonu ve yatırım ortaklığı gibi yatırım kuruluşlarının küresel merkezi konumunda yer alan Lüksemburg’un, 2022’de milli geliri 82 milyar dolarken, yatırım fonu büyüklüğü geçtiğimiz yıla göre yüzde 18 küçülmüş olmasına karşılık 5,4 trilyon dolar olarak yer aldı.
Türkiye’nin yatırım fonu portföyü 2022’de dolar bazında yüzde 79 yükselerek 36 milyar dolara çıktı. Türkiye, bu rakamla dünya sıralamasında 4 basamak artarak 31’inciliğe yükseldi.
